Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2013

Ουρική αρθρίτιδα, η "νόσος των Βασιλιάδων"

Ουρική αρθρίτιδα, η "νόσος των Βασιλιάδων: Καλείται νόσος των βασιλιάδων καθώς από αυτή έπασχαν πολλοί μονάρχες όπως ο Ερρίκος VIII. Πρόκειται για την ουρική αρθρίτιδα η οποία αποτελεί μία από τις πιο οδυνηρές μορφές αρθρίτιδας και προκαλείται από τη συσσώρευση κρυστάλλων ουρικού οξέος  στις αρθρώσεις.

Οι κρύσταλλοι δημιουργούνται  όταν τα επίπεδα του ουρικού οξέος ξεπεράσουν τα φυσιολογικά όρια στον οργανισμό ( oι φυσιολογικές τιμές του ουρικού οξέος του αίματος είναι 3,5-7,2 mg/dL στους άνδρες, 2,6-6,0 mg/dL για τις γυναίκες, και 2,0-5,5 mg/dL για τα παιδιά).

Η νόσος είναι αποτέλεσμα "λανθασμένου" μεταβολισμού του ουρικού οξέος όπου είτε γίνεται υπερπαραγωγή αυτού, είτε έχουμε μείωση  της ικανότητας των νεφρών να αποβάλουν το πλεονάζον ουρικό  οξύ του οργανισμού. Yψηλά  επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα   ή άλλα ερεθίσματα   μπορούν να προκαλέσουν τον σχηματισμό ουρικών αλάτων στα διάκενα αρθρώσεων ή άλλων ιστών. H   δημιουργούμενη φλεγμονή, η οποία οφείλεται στην   αντίδραση των λευκών αιμοσφαιρίων, στους κρυστάλλους αυτούς, συνιστά την κρίση της πάθησης. Σε μερικά άτομα οι κρύσταλλοι μπορούν να σχηματίσουν πέτρες στα νεφρά.

Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της ασθένειας είναι:

Ηλικία – Φύλο: Εμφανίζεται συνήθως μετά τα 45 με μεγαλύτερη επίπτωση στους άνδρες από ότι στις γυναίκες σε αναλογία 5:1.
Παχυσαρκία – Διατροφή: Υπερβολικό  βάρος  (δείκτες μάζας σώματος μεγαλύτερο του 30).
Κατάχρηση αλκοόλ: αυξάνει άμεσα τα επίπεδα ουρικού οξέως.
Ασθένειες: όπως διαβήτης, υπερλιπιδαιμία και υπέρταση.
Φάρμακα: Ιδιαίτερα τα διουρητικά.
Κληρονομικοί παράγοντες: και άλλα άτομα στην οικογένεια ίσως εμφανίζουν το ίδιο πρόβλημα
Νόσοι νεφρών: Ιδιαίτερα σε συνδυασμό με αυξημένη πίεση και διαβήτη.
Τραυματισμοί αρθρώσεων: προσφέρουν γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη της νόσου.

Συμπτώματα επεισοδίων ουρικής αρθρίτιδας

 Ένα επεισόδιο ουρικής αρθρίτιδας χαρακτηρίζεται από οξύ έντονο πόνο στην άρθρωση  κυρίως του δεξιού μεγάλου δάκτυλου  και συνδυάζεται με υψηλή θερμοκρασία, πρήξιμο και προβλήματα κινητικότητας  στην άρθρωση. Φυσικά δεν πλήττει αποκλειστικά το μεγάλο δάκτυλο αλλά και άλλα σημεία του σώματος  όπως αστράγαλο, αχίλλειο τένοντα, φτέρνα, μετατάρσια, τένοντες του καρπού και δάκτυλα χεριού και αγκώνας. Αν το άτομο δεν λάβει  φαρμακευτική αγωγή η αρθρίτιδα είναι ικανή να επεκταθεί και σε άλλες αρθρώσεις του σώματος ή και να πλήξει ταυτόχρονα αυτές.
Η νόσος εμφανίζεται ως οξεία προσβολή κυρίως τις βραδινές ώρες και εκδηλώνεται σαν οξεία μονοαρθρίτιδα Η οξεία μονοαρθρίτιδα προσβάλλει κυρίως την 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση (ΜΤΦ). Εντός λίγων ωρών, αναπτύσσεται έντονος πόνος και οίδημα στην προσβεβλημένη άρθρωση. Το δέρμα γύρω από την άρθρωση είναι ερυθρό, γυαλιστερό και ευαίσθητο. Διαρκεί συνήθως 3-10 ημέρες και υποχωρεί αυτόματα αφήνοντας σας για κάποιο χρονικό διάστημα χωρίς ενοχλήματα μέχρι να επαναληφθεί εκ νέου. Οι προσβολές αυξάνουν σε συχνότητα οδηγώντας σε χρόνια ουρική αρθρίτιδα που ονομάζεται και τοφώδης αρθρίτιδα. Εμφανίζεται συνήθως 10 χρόνια μετά την έναρξη της νόσου.

Διάγνωση και Θεραπεία

Η πιθανή διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας θα τεθεί από την κλινική εικόνα και από το ιστορικό της υπερουριχαιμίας. Η οξεία ουρική αρθρίτιδα ανταποκρίνεται στη χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονοδών φαρμάκων. Η κολχικίνη είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική ωστόσο οι γαστρεντερικές διαταραχές στις θεραπευτικές δόσεις είναι συχνές και για το λόγο αυτό έχει πάψει να θεωρείται φάρμακο πρώτης γραμμής. Η αλλοπουρινόλη αποτελεί θεραπεία εκλογής για την υποτροπιάζουσα νεφρολιθίαση, αλλά σε γενικές γραμμές χρησιμοποιείται και για την αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας και της ουρικής αρθρίτιδας. Ουσίες όπως η προβενεσίδη και η σουλφινπυραζόνη χρησιμοποιούνται εναλλακτικά.

Υπάρχει δίαιτα για την ουρική αρθρίτιδα;

Τη βάση της διατροφής θα πρέπει να αποτελούν γαλακτοκομικά προϊόντας χαμηλά σε λιπαρά, φρέσκα ωμά  φρούτα, φρέσκα ωμά λαχανικά, ξηροί καρποί, δημητριακά, μικρή ποσότητα 90 -120 λευκού κρέατος ή ψαριού ή και οσπρίων, ελαιόλαδο

Τρόφιμα με αυξημένη περιεκτικότητα σε πουρίνες (Να αποφεύγονται!): Γάλα σόγιας, εντόσθια, θαλασσινά ( χταπόδι, αυγά ψαριών, σαρδέλες, ρέγγα, σκουμπρί, μύδια, χτένια, πέστροφα, γαύρος, τόννος), κιμάς κρέατος, χήνα, πάπια, ζωμοί κρεάτων, πουλερικών, ψαριών και εκχυλίσματα αυτών (σάλτσες, κύβοι), σούπες κονσομέ, μαγιά, τα αμύγδαλα, ντομάτα και σέλινο.

Τρόφιμα μέτριας περιεκτικότητα σε πουρίνες (1-2  μερίδες το πολύ την εβδομάδα):Κρέας, πουλερικά, άπαχα ψάρια, οστρακοειδή, Φασόλια, φακές, αρακάς, σπανάκι, μανιτάρια, σπαράγγια. Επιτρέπεται η κατανάλωση 60-90gr κρέατος – ψαριού ή ½ ή 1 φλιτζάνι λαχανικών και όσπριων την ημέρα, ανάλογα με την περίπτωση.

Τρόφιμα μειωμένης περιεκτικότητα σε πουρίνες (μπορούν να καταναλωθούν καθημερινά): άσπρο ψωμί, δημητριακά, και τα προϊόντα τους (κέικ, μπισκότα), μακαρόνια, ρύζι, γάλα, γιαούρτι, τυρί, αυγά, φρούτα, λαχανικά (εκτός από αυτά της κατηγορίας 2), έλαια, βούτυρο, μαργαρίνη, ελιές, λίπη (εκτός από αυτά που απαγορεύονται), καφές, αναψυκτικά, τσάι, κακάο, σοκολάτα, ζάχαρη, γλυκά, μέλι, αλάτι, ξύδι, πίκλες, φιστίκι, ποπ κόρν.
Γράφει η Δήμητρα Τσιλιμίγκρα, 
απόφοιτη Νοσηλευτικής Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
(inveria.gr στήλη - Ιατρικά)

Αντιγριπικό εμβόλιο εναντίον… εμφράγματος και εγκεφαλικού!

Ως τώρα γνωρίζαμε για τα οφέλη του αντιγριπικού εμβολίου, ιδιαίτερα στις ευπαθής ομάδες του πληθυσμού, στην προφύλαξή τους απέναντι στον πνευμονιόκοκκο. Ωστόσο, εν αναμονή του αντιγριπικού εμβολιασμού, δύο ενδιαφέρουσες μελέτες έρχονται να προσθέσουν δύο ακόμη ευεργετικές ιδιότητές του για όσους εμβολιάζονται.

Προφύλαξη από το έμφραγμα:

Σύμφωνα με την πρώτη έρευνα, την οποία δημοσίευσαν επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας, ο ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός μπορεί να μειώσει σχεδόν κατά το ήμισυ τον κίνδυνο εμφράγματος στους μεσήλικες άνδρες.

Εντύπωση προκαλεί πως ενώ σύμφωνα με την έρευνα η γρίπη δεν έδειξε να αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος, ο εμβολιασμός εναντίον της φάνηκε να δρα προστατευτικά μειώνοντας τον κίνδυνο κατά 45%. Μια πιθανή εξήγηση αυτού ίσως κρύβεται σε προγενέστερες μελέτες, οι οποίες αναφέρουν πως η γρίπη μπορεί να ενθαρρύνει την πηκτικότητα του αίματος ή να προκαλέσει φλεγμονώδεις αντιδράσεις στις ήδη στενεμένες αρτηρίες. Οι δράσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε απόφραξη των αρτηριών και έμφραγμα.

«Ακόμα και μικρή προστατευτική δράση στην πρόληψη των εμφραγμάτων να προκαλεί ο εμβολιασμός εναντίων της γρίπης, τα οφέλη για τη δημόσια υγεία θα είναι τεράστια» σημειώνουν οι ερευνητές.

Προφύλαξη από το εγκεφαλικό:

Η αισιόδοξη αυτή διαπίστωση προέκυψε από την αρχική παρατήρηση ότι κατά τη διάρκεια των επιδημιών γρίπης αυξάνονται και οι νοσηλείες για εγκεφαλικά επεισόδια. Άρα, αυτό που έμενε να αποδειχτεί επιστημονικά, ήταν ότι ο αντιγριπικός εμβολιασμός προφυλάσσει και από τα επεισόδια αυτά.

Για να διερευνήσουν, λοιπόν, την πιθανότητα αυτή, ομάδα γερμανών ιατρών από το πανεπιστήμιο της Ουλμ, έθεσαν υπό ιατρική παρακολούθηση 370 ασθενείς που είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο και 370 υγιή άτομα της ίδιας ηλικίας και φύλου.

Αυτό που διαπίστωσαν ήταν ότι μόνο το 19% των ασθενών που είχαν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο είχαν εμβολιαστεί κατά του ιού της γρίπης κατά τη διάρκεια της τελευταίας περιόδου εμβολιασμού. Αντίθετα, στην ομάδα των υγιών ατόμων, χωρίς ιστορικό εγκεφαλικού, το ποσοστό όσων είχαν εμβολιαστεί ήταν σημαντικά υψηλότερο, σχεδόν 31%.

Παρότι δεν έχουν εξαχθεί τελικά συμπεράσματα, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο εμβολιασμός κατά του ιού της γρίπης μπορεί να προλάβει το εγκεφαλικό επεισόδιο και για το λόγο αυτό πρέπει να διενεργηθούν περαιτέρω έρευνες για την αποτίμηση του πραγματικού ρόλου του εμβολίου.
Γράφει η Δήμητρα Τσιλιμίγκρα, 
απόφοιτη Νοσηλευτικής Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
(inveria.gr στήλη - Ιατρικά)

Λιποθυμία: αιτιολογία και πρώτες βοήθειες

Η λιποθυμία ή «black out» είναι η προσωρινή απώλεια της συνείδησης που ακολουθείται από την επαναφορά στην πλήρη εγρήγορση. Πρόκειται για μείωση της αιματικής ροής στον εγκέφαλο, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια των αισθήσεων. Η λιποθυμία δεν προκαλείται από τραυματισμό καθώς σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για εγκεφαλική διάσειση.

Ο διαχωρισμός της από άλλες πολύ πιο σοβαρές καταστάσεις (όπως είναι ο αιφνίδιος θάνατος) είναι ιδιαίτερα σημαντικός γι’ αυτό και αναφέρουμε πως κατά τη λιποθυμία ο ασθενής έχει απώλεια αισθήσεων, δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον, έχει όμως δική του αναπνοή και καρδιακή λειτουργία και αντιδρά στα επώδυνα ερεθίσματα.

Τα συνηθέστερα αίτια της λιποθυμίας είναι τα εξής:

Κοινή λιποθυμία: είναι η πιο συχνή αιτία λιποθυμίας και συμβαίνει συνήθως μετά από έντονο πόνο ή συναισθηματική φόρτιση καθώς και κατά την εγκυμοσύνη και την εμμηνορρυσία. Συνυπάρχουν η εφίδρωση, η ωχρότητα και η ψυχρότητα των άκρων.

Καρδιαγγειακά νοσήματα: είναι το μόνο αίτιο που μπορεί να προκαλέσει απώλεια αισθήσεων σε κατακλιμένο ασθενή. Συνυπάρχουν ωχρότητα, δύσπνοια και ενίοτε κυάνωση. Τα συνηθέστερα καρδιακά νοσήματα που προκαλούν λιποθυμία είναι οι αρρυθμίες, οι βαλβιδοπάθειες, οι μυοκαρδιοπάθειες και η πρωτοπαθής πνευμονική υπέρταση. Επιπλέον φάρμακα που χορηγούνται για παθήσεις της καρδιάς μπορεί να προκαλέσουν βραδυκαρδία και λιποθυμία ιδιαίτερα στα ηλικιωμένα άτομα.

Ορθοστατική υπόταση: Οφείλεται σε πτώση της αρτηριακής πίεσης. Ο ασθενής είναι σε όρθια ή καθιστή θέση και συνήθως δεν παρουσιάζει πρόδρομα συμπτώματα.

Σύνδρομο καρωτιδικού κόλπου και ανεπάρκεια σπονδυλοβασικού συστήματος: Συμβαίνει κατά τη στροφή της κεφαλής όταν ο ασθενής κοιτάει ψηλά και όταν φοράει πουκάμισο με σφιχτό κολάρο, λόγω πίεσης του καρωτιδικού βολβού.

Υπογλυκαιμία: Μπορεί να εκδηλώνεται με σπασμούς και συνήθως προηγείται διέγερση ή παράδοξη συμπεριφορά.

Υστερικής αιτιολογίας: Συνήθης σε νεαρές γυναίκες και γίνεται πάντα με την παρουσία «θεατών».

Αγνώστου αιτιολογίας: Συχνά παρά τη λεπτομερή διερεύνηση δε βρίσκεται κάποιο αίτιο.

Για την αντιμετώπιση της λιποθυμίας αρκεί η ανύψωση των κάτω άκρων του θύματος και σε λίγα λεπτά οι αισθήσεις του επανέρχονται. Επιπλέον η ανύψωση του αυχένα διασφαλίζει τη βατότητα των αεραγωγών από τη γλώσσα και ελαχιστοποιεί την πιθανότητα εισρόφησης γαστρικού υγρού.

Σε υποψία ύπαρξης οργανικού προβλήματος θα πρέπει να διενεργείται κλινικός και παρακλινικός έλεγχος του ασθενή. Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε πως η αναιμία και η απώλεια ενδαγγειακών υγρών μπορούν επίσης να προκαλέσουν λιποθυμία και η αντιμετώπισή τους απαιτεί την παρέμβαση ειδικού.
Της Δήμητρας Τσιλιμίγκρα, 
απόφοιτης Νοσηλευτικής Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
(inveria.gr στήλη - Ιατρικά)

Πρωτεΐνη που «προειδοποιεί» για αυτοκτονία


Μια πρωτότυπη ανακάλυψη έκαναν Αμερικάνοι επιστήμονες καθώς αποκάλυψαν πως το αίμα μας μπορεί να «προδώσει» τις δυνητικά υπάρχουσες αυτοκτονικές μας τάσεις. Πρόκειται για συγκεκριμένες πρωτεΐνες η ύπαρξη των οποίων στο αίμα φαίνεται να συνδέεται με την αυτοκτονική συμπεριφορά στους ανθρώπους. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να συντελέσει στην πρόληψη των αυτοκτονιών σε ένα μεγάλο βαθμό.

Συγκεκριμένα οι επιστήμονες του πανεπιστημίου της Ιντιάνα βρήκαν πως οι άνθρωποι που σκέφτονται να βάλουν τέλος στη ζωή τους έχουν αυξημένη ποσότητα από το ένζυμο SAT1 στο αίμα τους. Στην έρευνα συμμετείχαν 75 άνδρες που πάσχουν από διπολικό σύνδρομο. Στα άτομα αυτά γινόταν λήψη αίματος για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σε συνδυασμό με προσωπικές συνεντεύξεις οι οποίες πραγματοποιούνταν για τρείς ως έξι μήνες. Το συγκεκριμένο ένζυμο βρέθηκε σε αυξημένη ποσότητα σε εννέα ασθενείς, οι οποίοι ξαφνικά απέκτησαν δραματικά περισσότερες αυτοκτονικές σκέψεις.

Παρόμοια ήταν τα επίπεδα του SAT1 και σε δείγμα αίματος που λήφθηκε από άλλα εννέα άτομα που τελικά αυτοκτόνησαν. Επιπλέον αυξημένα ήταν τα επίπεδα του εν λόγω ενζύμου και σε ασθενείς που αποπειράθηκαν να βάλουν τέλος στη ζωή τους και νοσηλεύονται σε νοσοκομεία.

Η αυτοκτονία αποτελεί στις μέρες μας μία συχνή αιτία θανάτου σε άτομα ενός μεγάλου εύρους ηλικιών. Η ύπαρξη ενός τέτοιου τεστ, μελλοντικά, θα μπορούσε να συμβάλλει στην πρόληψη αλλά και τη σημαντική μείωση τέτοιων περιστατικών ή ακόμα και στην βελτίωση των οικογενειακών σχέσεων αφού θα αποτελεί «απόδειξη» για την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου. Ωστόσο ίσως θα πρέπει να εξεταστεί και η ηθική πλευρά του ζητήματος καθώς και η ανάγκη συγκατάθεσης του ασθενή για την διεξαγωγή του συγκεκριμένου τεστ, καθώς θα είναι σαν να μπορούμε να «διαβάσουμε» το μυαλό του ασθενή φέρνοντας στο φως ιδιαίτερα προσωπικές σκέψεις του.

Δήμητρα Τσιλιμίγκρα, απόφοιτη του τμήματος Νοσηλευτικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (inveria.gr στήλη- Ιατρικά)