Λιποθυμία: αιτιολογία και πρώτες βοήθειες

Η λιποθυμία ή «black out» είναι η προσωρινή απώλεια της συνείδησης που ακολουθείται από την επαναφορά στην πλήρη εγρήγορση. Πρόκειται για μείωση της αιματικής ροής στον εγκέφαλο, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια των αισθήσεων. Η λιποθυμία δεν προκαλείται από τραυματισμό καθώς σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για εγκεφαλική διάσειση.

Ο διαχωρισμός της από άλλες πολύ πιο σοβαρές καταστάσεις (όπως είναι ο αιφνίδιος θάνατος) είναι ιδιαίτερα σημαντικός γι’ αυτό και αναφέρουμε πως κατά τη λιποθυμία ο ασθενής έχει απώλεια αισθήσεων, δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον, έχει όμως δική του αναπνοή και καρδιακή λειτουργία και αντιδρά στα επώδυνα ερεθίσματα.

Τα συνηθέστερα αίτια της λιποθυμίας είναι τα εξής:

Κοινή λιποθυμία: είναι η πιο συχνή αιτία λιποθυμίας και συμβαίνει συνήθως μετά από έντονο πόνο ή συναισθηματική φόρτιση καθώς και κατά την εγκυμοσύνη και την εμμηνορρυσία. Συνυπάρχουν η εφίδρωση, η ωχρότητα και η ψυχρότητα των άκρων.

Καρδιαγγειακά νοσήματα: είναι το μόνο αίτιο που μπορεί να προκαλέσει απώλεια αισθήσεων σε κατακλιμένο ασθενή. Συνυπάρχουν ωχρότητα, δύσπνοια και ενίοτε κυάνωση. Τα συνηθέστερα καρδιακά νοσήματα που προκαλούν λιποθυμία είναι οι αρρυθμίες, οι βαλβιδοπάθειες, οι μυοκαρδιοπάθειες και η πρωτοπαθής πνευμονική υπέρταση. Επιπλέον φάρμακα που χορηγούνται για παθήσεις της καρδιάς μπορεί να προκαλέσουν βραδυκαρδία και λιποθυμία ιδιαίτερα στα ηλικιωμένα άτομα.

Ορθοστατική υπόταση: Οφείλεται σε πτώση της αρτηριακής πίεσης. Ο ασθενής είναι σε όρθια ή καθιστή θέση και συνήθως δεν παρουσιάζει πρόδρομα συμπτώματα.

Σύνδρομο καρωτιδικού κόλπου και ανεπάρκεια σπονδυλοβασικού συστήματος: Συμβαίνει κατά τη στροφή της κεφαλής όταν ο ασθενής κοιτάει ψηλά και όταν φοράει πουκάμισο με σφιχτό κολάρο, λόγω πίεσης του καρωτιδικού βολβού.

Υπογλυκαιμία: Μπορεί να εκδηλώνεται με σπασμούς και συνήθως προηγείται διέγερση ή παράδοξη συμπεριφορά.

Υστερικής αιτιολογίας: Συνήθης σε νεαρές γυναίκες και γίνεται πάντα με την παρουσία «θεατών».

Αγνώστου αιτιολογίας: Συχνά παρά τη λεπτομερή διερεύνηση δε βρίσκεται κάποιο αίτιο.

Για την αντιμετώπιση της λιποθυμίας αρκεί η ανύψωση των κάτω άκρων του θύματος και σε λίγα λεπτά οι αισθήσεις του επανέρχονται. Επιπλέον η ανύψωση του αυχένα διασφαλίζει τη βατότητα των αεραγωγών από τη γλώσσα και ελαχιστοποιεί την πιθανότητα εισρόφησης γαστρικού υγρού.

Σε υποψία ύπαρξης οργανικού προβλήματος θα πρέπει να διενεργείται κλινικός και παρακλινικός έλεγχος του ασθενή. Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε πως η αναιμία και η απώλεια ενδαγγειακών υγρών μπορούν επίσης να προκαλέσουν λιποθυμία και η αντιμετώπισή τους απαιτεί την παρέμβαση ειδικού.

Της Δήμητρας Τσιλιμίγκρα, 

απόφοιτης Νοσηλευτικής Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

(inveria.gr στήλη - Ιατρικά)